Πολλά και πλούσια είναι τα παραδείγματα από την ελληνική ιστορία, που μας διδάσκουν και μας προτρέπουν να είμαστε προσεκτικοί για να αποφεύγουμε την επανάληψη των ίδιων λαθών, που κοστίζουν πολύ, μα πολύ ακριβά στο λαό μας.
Ιδού λοιπόν τι έλεγε – μεταξύ άλλων – ο Πλούταρχος, πριν από περίπου 2.000 χρόνια για τις καταστροφικές συνέπειες του δανεισμού, που έχει καταγραφεί στο έργο του, “Περί του μη δειν δανείζεσθαι”.
Ήταν η εποχή που η Αθήνα και άλλες ελληνικές πόλεις μαστίζονταν από τις συνέπειες της υπερχρέωσης. Σε ποιους ήταν χρεωμένοι τότε οι άνθρωποι; Σε δικούς τους αλλά κυρίως σε ξένους πιστωτές ως επί το πλείστον Ρωμαίους. Να τι είπε ο Πλούταρχος :
«Το δανείζεσθαι της εσχάτης αφροσύνης και μαλακίας εστίν. Έχεις; Μη δανείζεσαι γιατί δεν σου λείπουν. Δεν έχεις; Μη δανείζεσαι γιατί δεν θα ξεπληρώσεις το χρέος σου. Οι οφειλέτες είναι δούλοι όλοι των δανειστών τους. Είναι δούλοι δούλων αναιδών και βάρβαρων και βάναυσων. Και οι δανειστές μετατρέπουν την αγορά σε κολαστήριο για τους δύσμοιρους οφειλέτες, σαν όρνεα τους κατακρεουργούν και τους κατασπαράζουν βυθίζοντας το ράμφος στα σωθικά τους … Φύγε να γλυτώσεις από τον εχθρό και τύραννό σου, τον δανειστή που θίγει την ελευθερία σου, βάζει πωλητήριο στην αξιοπρέπειά σου κι αν δεν του δίνεις σε ενοχλεί, αν πουλήσεις ρίχνει την τιμή, αν δεν πουλήσεις σε αναγκάζει, αν τον πας στο δικαστήριο προσπαθεί να επηρεάσει την έκβαση της δίκης, αν του ορκίζεσαι σε προστάζει, αν κρατάς την πόρτα κλειστή στήνεται στο κατώφλι και σου βροντά αδιάκοπα… Για να διατηρήσουμε την ελευθερία μας ενώ έχουμε συνάψει δάνεια, κολακεύουμε ανθρώπους που καταστρέφουν σπιτικά, γινόμαστε σωματοφύλακές τους, τους καλούμε σε γεύματα, τους προσφέρουμε δώρα και τους πληρώνουμε φόρους. Άνθρωπος που μπλέκει μια φορά, μένει χρεώστης για πάντα και σαν το άλογο που του έχουν φορέσει χαλινάρι, δέχεται στην ράχη τον ένα αναβάτη μετά τον άλλον.»
